مکان

در رابطه با مکان بيان اين حديث روايات مختلف‏اند: برخي از آن‏ها زمان آن را در حجةالوداع، روز عرفه، در عرفات معرفي کرده،[1]  و برخي ديگر مي‏گويد: خطبه در سرزمين مني ايراد شده است،[2]  و در برخي از روايات اشاره شده که در مسجد بوده است، و تعدادي از روايات نيز از ذکر مکان ساکت است. آيا پيامبر در يک مکان اين حديث را بيان کرده است يا در چند مکان؟

احتمالي که ترجيح داده مي‏شود آن است که پيامبرصلي الله عليه وآله در تمام مواضعي که در روايات به آن‏ها اشاره شده اين حديث را ايراد فرموده‏اند. آنچه مسلّم است اين‏که اين حديث در حجةالوداع يا بعد از پايان يافتن آن هم ايراد شده است، حجةالوداعي که در آن پيامبرصلي الله عليه وآله خبر از نزديک بودن رحلت خود داده بود. در نتيجه حضرت، وصيّت بر اين دوازده نفر نموده است؛ گرچه بخاري، روايت را مجمل ذکر کرده و سخني از محلّ ايراد آن به ميان نياروده است.

[1] مسند احمد، ج 5، ص 93.

[2] همان، ص 99.