بررسي روايات جعلي

اهل سنت از ابن عباس نقل کرده‏اند که رسول خداصلي الله عليه وآله فرمود: «هيچ درختي نيست جز آن‏که بر هر برگي از آن نوشته شده «لا اله الاّ اللَّه، محمّد رسول اللَّه، ابوبکر الصديق، عمر الفاروق، عثمان ذوالنورين».

اين حديث از جعليّات علي بن جميل رقّي است. طبراني آن را نقل کرده و گفته است: جعلي است، و علي بن جميل، وضّاع و بسيار جعل کننده حديث است. او متفرد به اين حديث است. و از او معروف بن ابي معروف بلخي و عبدالعزيز بن عمرو خراساني که مردي مجهول است سرقت نموده است.[1] .

ابونعيم اصفهاني نيز اين حديث را از طريق علي بن جميل وضّاع نقل کرده است.[2] .

و نيز ختّلي در «الديباج» از طريق عبدالعزيز بن عمرو خراساني نقل کرده، که به تصريح ذهبي در او جهالت است. و روايت باطل است، و آفت آن عبدالعزيز است.[3] .

ابن عدي نيز آن را از طريق معروف بلخي نقل کرده، ولي بعد از آن مي‏گويد: «اين معروف غير معروف است و شايد آن را از علي بن جميل سرقت کرده باشد».[4] .

ذهبي نيز در «ميزان الاعتدال»[5]  مي‏گويد: «اين حديث موضوع و جعلي است ولي مشهور به علي بن جميل است. ابوالقاسم بشران نيز در امالي خود از طريق محمّد بن عبد بن عامر سمرقندي نقل کرده است ولي او انساني بسيار دروغگو و بسيار جعل کننده حديث بوده است.

ابن عدي مي‏گويد: «او احاديثي را دنبال کرده که نمي‏توان از آن متابعت کرد».[6] .

خطيب بغدادي نيز از طريق حسين بن ابراهيم احتياطي از علي بن جميل وضّاع نقل کرده است.[7] .

ذهبي بعد از ذکر اين حديث از اين طريق مي‏گويد: اين حديث باطل است و متهم به آن حسين احتياطي است.[8]  و در جايي ديگر مي‏گويد: اين حديث باطل است.[9] .

و نيز ابن کثير در «البداية و النهاية» از طريق طبراني نقل کرده و آن‏گاه مي‏گويد: «اين حديث ضعيفي است که در سند آن کساني‏اند که راجع به آن‏ها حرف است و خالي از منکر نيست».[10] .

 

 [1] المعجم الکبير، ج 11، ص 64، ح 11093.

[2] حلية الاولياء، ج 3، ص 304، رقم 249.

[3] ميزان الاعتدال، ج 2، ص 633، رقم 5120.

[4] الکامل في ضعفاء الرجال، ج 6، ص 325، رقم 1806.

[5] ميزان الاعتدال، ج 4، ص 145، رقم 8660.

[6] الکامل في ضعفاء الرجال، ج 5، ص 371، رقم 1534.

[7] تاريخ بغداد، ج 5، ص 4 و ج 7، ص 337.

[8] ميزان الاعتدال، ج 1، ص 540، رقم 2018.

[9] همان، ج 4، ص 146، رقم 8660.

[10] البداية و النهاية، ج 7، ص 230، حوادث سنه 35 هجري.