نظري بر کلمات اهل سنت پیرامون اول مسلمان بودن امیر المومنین (ع)
نظري بر کلمات اهل سنت
با نظري گذرا به کلمات و عبارات اهل سنت پي ميبريم که بسياري از آنها تصريح به تقدّم اسلام حضرت عليعليه السلام کرده و به اين جهت او را ستودهاند:
1 - ابوجعفر اسکافي ميگويد: «واذا تأمّلنا الروايات الصحيحة والأسانيد القوية الوثيقة وجدناها کلّها ناطقة بانّ علياًعليه السلام اوّل من اسلم»؛ «و هر گاه در روايات صحيحه و سندهاي قوي و مورد اطمينان تأمل کنيم مييابيم که همگي متّفق القولند که عليعليه السلام اوّلين مسلمان است».[1] .
2 - ذهبي ميگويد: «ثبت عن ابن عباس قال: اوّل من اسلم عليّ»؛ «از ابن عباس ثابت شده که اولين مسلمان علي است».[2] .
3 - محبّ طبري ميگويد: «بعث النبيّصلي الله عليه وآله يوم الاثنين واسلم عليّ - رضي الله عنه - يوم الثلثاء وهو صبيّ»؛ «پيامبرصلي الله عليه وآله روز دوشنبه مبعوث شد و عليرضي الله عنه روز سهشنبه اسلام آورد در حالي که نوجوان بود».[3] .
4 - ابن عبد ربّه از ابو الحسن نقل ميکند که گفت: «اسلم عليّ وهو ابن خمس عشرة سنة وهو اوّل من شهد ان لا اله الّا اللَّه وانّ محمّداً رسول اللَّه»؛ «عليعليه السلام در سنّ پانزده سالگي اسلام آورد، و او اوّل کسي بود که شهادت به لا اله الّا اللَّه و محمّد رسول اللَّه داد».
5 - شيخ محمّد خضري درباره حضرت عليعليه السلام ميگويد: «فکان اوّل من اجاب الي الاسلام»؛ «... عليعليه السلام اوّل کسي بود که دعوت به اسلام را پذيرفت».[4] .
6 - شيخ محمّد صبّان ميگويد: «امّا علي فقد اسلم وهو ابن ثمان سنين وقيل غير ذلک قديماً. بل قال ابن عباس وزيد بن ارقم وسلمان الفارسي وجماعة آخرون: انّه اوّل من اسلم. ونقل بعضهم الإجماع عليه»؛ «امّا عليعليه السلام او کسي بود که در سنين هشت سالگي اسلام آورد. و برخي غير اين قول را نيز گفتهاند. بلکه ابن عباس و زيد بن ارقم و سلمان فارسي و جماعتي ديگر گفتهاند که او اوّل مسلمان است. و برخي نيز ادّعاي اجماع بر اين امر نمودهاند».[5] .
7 - دکتر محمّد عبده يماني مينويسد: «وهو اوّل من اسلم من الفتيان واوّل من صلّي خلف رسول اللَّهصلي الله عليه وآله»؛ «عليعليه السلام اوّل مسلمان از جوانان است و اوّل کسي است که پشت سر رسول خداصلي الله عليه وآله نماز به جاي آورده است».[6] .
8 - زرندي حنفي ميگويد: «اميرالمؤمنين وامام المتقين علي بن ابي طالب، اوّل من آمن به وصدّقه من المؤمنين»؛ «اميرالمؤمنين و امام متّقين علي بن ابي طالب، اول کسي است که به رسول خدا ايمان آورده و از مؤمنان اوّل کسي است که او را تصديق کرده است».[7] .
9 - ابن اسحاق ميگويد: «کان اوّل من ذکر آمن برسول اللَّهصلي الله عليه وآله وصلّي معه وصدّقه بما جاء به من عنداللَّه علي بن ابي طالب وهو يومئذ ابن عشر سنين. وکان ممّا انعم اللَّه علي عليّ بن ابي طالبعليه السلام انّه کان في حجر رسول اللَّهصلي الله عليه وآله قبل الاسلام»؛ «اوّل مردي که به رسول خداصلي الله عليه وآله ايمان آورد و با او نماز گزارد و هر آنچه بر او نازل شد تصديق کرد، علي بن ابي طالبعليه السلام بود، او در آن هنگام ده سال داشت. و از جمله نعمتهاي خداوند بر او اينکه قبل از اسلام در دامان رسول خداصلي الله عليه وآله پرورش يافت».[8] .
10 - ابن ابي الحديد معتزلي مينويسد: «ما اقول في رجل سبق الناس الي الهدي، آمن باللَّه وعبده، وکل من في الارض يعبد الحجر ويجحد الخالق، لم يسبقه احد الي التوحيد الّا السابق الي کل خير محمّد رسول اللَّهصلي الله عليه وآله»؛ «چه بگويم درباره کسي که از همه به هدايت پيشي گرفت، به خدا ايمان آورده و عبادت کرد در حالي که تمام مردم روي زمين سنگ را عبادت ميکرده و خالق را منکر بودند. کسي او را در توحيد سبقت نگرفت به جز سابق به هر خير، محمّد رسول خداصلي الله عليه وآله».[9] .
11 - استادان: علي جندي، محمّد ابوالفضل ابراهيم، محمّد يوسف محجوب نقل کردهاند که «وقد ذهب اکثر اهل الحديث الي انّه - عليّ - اوّل الناس اتّباعاً لرسول اللَّه وايماناً به، ولم يخالف في ذلک الّا الأقلّون، ومن وقف علي کتب اصحاب الحديث تحقق ذلک، واليه ذهب الواقدي والطبري، وهو القول الّذي رجّحه ونصره صاحب کتاب (الاستيعاب) لابن عبد البر»؛ «اکثر اهل حديث برآنند که عليعليه السلام اوّل کسي است که به متابعت از رسول خدا پرداخته و به او ايمان آورده است، و به جز اندکي در اين امر مخالفت نکردهاند. و کسي که بر کتابهاي اصحاب حديث واقف باشد، به اين نتيجه ميرسد. و اين، رأي واقدي و طبري است. و اين قول را صاحب «استيعاب» (ابن عبد البر) ترجيح داده و آن را نصرت کرده است».[10] .
[1] شرح ابن ابي الحديد، ج 13، ص 224، خطبه 238.
[2] تاريخ الاسلام، عهد الخلفاء الراشدين، ص 624.
[3] التنبيه و الاشراف، ص 198.
[4] تاريخ الأمم الاسلامية، ج 1، ص 400؛ مشهد الامام عليّ في النجف، ص 35.
[5] اسعاف الراغبين در حاشيه نور الابصار، ص 148.
[6] علّموا اولادکم محبّة آل بيت النبيصلي الله عليه وآله، ص 101.
[7] نظم درر السمطين، ص 17.
[8] تاريخ الأمم و الملوک، ج 2، ص 213؛ مشهد الامام عليّ في النجف، ص 34.
[9] شرح ابن ابي الحديد، ج 3، ص 260.
[10] سجع الحمام في حکم الامام، ص 5؛ الاستيعاب، ج 2، ص 457.
