گواهی قرآن و اصحاب به سبقت ایمان امیر المومنین (ع)
قرآن و سبق ايمان حضرت علي
خداوند متعال در سوره توبه ميفرمايد: «أَجَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَعِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ کَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآْخِرِ وَجاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَاللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظّالِمِينَ»؛[1] «آيا سيراب کردن حجّاج، و آباد ساختن مسجد الحرام را، همانند [عمل] کسي قرار داديد که به خدا و روز قيامت ايمان آورده و در راه او جهاد کرده است؟! [اين دو] نزد خدا مساوي نيستند. و خداوند گروه ظالمان را هدايت نميکند.»
سيوطي در «درّ المنثور» نقل کرده که طلحه گفت: من صاحب خانه کعبهام و کليد آن به دست من است. و عباس گفت: من صاحب سقايه و آب دادن و مأمور بر آن هستم. عليعليه السلام فرمود: نميدانم چه ميگوييد! من قبل از مردم به طرف قبله نماز خواندم، و من صاحب جهادم. آنگاه خدا اين آيه را نازل کرد: «أَجَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَعِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ کَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآْخِرِ...».[2] .
اين حديث را قندوزي در «ينابيع المودة»[3] به نقل از سنن نسائي، و ابن مغازلي در «مناقب علي بن ابي طالبعليه السلام»[4] و حمويني در «فرائد السمطين»[5] و ابن صباغ مالکي در «الفصول المهمة»[6] نيز نقل کردهاند.
واحدي ميگويد: «همانا آيه در شأن علي بن ابي طالبعليه السلام نازل شد هنگامي که طلحه و عباس به مقام خود افتخار ميکردند. آنگاه خداوند اين آيه را «أَجَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ...» براي بيان فضيلت عليعليه السلام نازل کرد».[7] .
فضل بن روزبهان ميگويد: «علما، اين قصه را در جمله فضايل اميرالمؤمنينعليه السلام شمردهاند، و فضايل او بيش از آن است که احصا و شماره شود، و اين مسأله مورد اختلاف نيست تا بر آن دليل اقامه شود...».[8] .
[1] سوره توبه، آيه 19.
[2] درّ المنثور، ج 2؛ لباب النقول، ص 262.
[3] ينابيع المودة، ص 93.
[4] مناقب علي بن ابي طالبعليه السلام، ص 321و322.
[5] فرائد السمطين، ج 1 ص 203.
[6] الفصول المهمة، ص 108و109.
[7] اسباب النزول، ص 164.
[8] ابطال نهج الباطل، ج 2، ص 122.
گواهي اصحاب به سبقت ايمان امام علي
با مراجعه به تاريخ پي ميبريم که بسياري از صحابه به سبق ايمان حضرت عليعليه السلام شهادت و گواهي دادهاند. اينک به اسامي برخي از آنها اشاره ميکنيم:
امام عليعليه السلام، ابوبکر، عمر، ابوعبيده، سلمان، ابوذر، عمار، ابوايوب، عباس، ابن عباس، معاذ بن جبل، ابوسعيد خدري، بُريده، ابن مسعود، انس بن مالک، جابر بن عبداللَّه، زيد بن ارقم، ابورافع مولي رسول اللَّهصلي الله عليه وآله، حذيفة بن يمان، خبّاب بن ارت، عبداللَّه بن عمر...
اينک به برخي از روايات اشاره ميکنيم:
1 - ابن عبدالبرّ قرطبي در ترجمه امام عليعليه السلام ميگويد: «روي عن سلمان وابيذر ومقداد وخباب وجابر وابي سعيد الخدري وزيد بن ارقم انّ عليّ بن ابي طالب اوّل من اسلم، وفضّله هؤلاء علي غيره»؛ «از سلمان و ابوذر و مقداد و خبّاب و جابر و ابوسعيد خدري و زيد بن ارقم روايت شده که علي بن ابي طالب اولين فردي است که اسلام آورده است. و اين افراد، علي را بر ديگران برتري دادهاند».[1] .
2 - و نيز از ابن عباس نقل کرده که گفت: «کان علي بن ابي طالب اوّل من اسلم من الناس بعد الخديجة»؛ «علي بن ابي طالب اولين مسلمان از مردم بعد از خديجه است».[2] .
آنگاه ميگويد: اين سندي است که احدي در آن طعن و خدشه وارد نکرده است به جهت صحّت و وثاقت نقل آن.
3 - انس بن مالک گفت: «استنبيء النبيّصلي الله عليه وآله يوم الاثنين وصلّي عليّ يوم الثلثاء»؛ «پيامبرصلي الله عليه وآله در روز دوشنبه به رسالت مبعوث شد و علي در روز سه شنبه نماز بگزارد».[3] .
4 - زيد بن ارقم گفت: «اوّل من آمن باللَّه بعد رسول اللَّه، علي بن ابي طالب»؛ «اول کسي که بعد از رسول خداصلي الله عليه وآله ايمان به خدا آورد علي بن ابي طالبعليه السلام بود».[4] .
5 - شدّاد بن اوس ميگويد: «سألت خبّاب بن الارت عن اسلام عليّ فقال: اسلم وهو ابن خمس عشرة سنة، ولقد رأيته يصلّي قبل الناس مع النبيّصلي الله عليه وآله وهو يومئذ بالغ مستحکم البلوغ»؛ «از خبّاب بن ارت درباره اسلام عليعليه السلام سؤال کردم؟ فرمود: در حالي که پانزده سال داشت، اسلام آورد. من او را مشاهده کردم که قبل از مردم با پيامبرصلي الله عليه وآله نماز ميگزارد؛ در حالي که در آن وقت بالغي کامل بود».[5] .
6 - حذيفة بن يمان ميگويد: «کنّا نعبد الحجارة ونشرب الخمر وعليّ من ابناء اربع عشرة سنة، قائم يصلي مع النبيّصلي الله عليه وآله ليلاً ونهاراً، وقريش يومئذ تسافه رسول اللَّه، ما يذبّ عنه الّا عليّعليه السلام»؛ «ما مشغول به عبادت سنگ بوديم و شراب مينوشيديم در حالي که عليعليه السلام چهارده ساله بود و ايستاده با پيامبر، شب و روز نماز به جاي ميآورد. و قريش در آن روز به پيامبرصلي الله عليه وآله نسبت سفاهت ميداد، و کسي به جز عليعليه السلام از او دفاع نميکرد».[6] .
7 - احمد بن حنبل از زيد بن ارقم نقل کرده که گفت: «اوّل من اسلم مع رسول اللَّه، عليّ بن ابي طالب»؛ «اول کسي که به رسول خداصلي الله عليه وآله اسلام آورد، علي بن ابي طالبعليه السلام بود».[7] .
8 - سلمان فارسي از پيامبرصلي الله عليه وآله نقل کرده که فرمود: «اوّل هذه الامة وروداً علي الحوض اوّلها اسلاماً علي بن ابي طالب»؛ «اول کسي که از اين امت بر من در کنار حوض وارد ميشود، اول کسي است که به من اسلام آورده است؛ يعني علي بن ابي طالبعليه السلام».[8] .
9 - امام عليعليه السلام فرمود: «عبدت اللَّه مع رسول اللَّه سبع سنين قبل ان يعبده احد من هذه الأمّة»؛[9] «من با رسول خدا تا هفت سال خدا را عبادت کرديم قبل از آنکه کسي از اين امت خدا را عبادت کند.»
10 - ابورافع ميگويد: «صلّي النبيّصلي الله عليه وآله يوم الاثنين وصلّت خديجة آخر يوم الاثنين، وصلّي عليّ يوم الثلثاء من الغد وصلّي مستخفياً قبل الناس سبع سنين»؛ «پيامبرصلي الله عليه وآله روز دوشنبه نماز خواند و خديجه آخر روز دوشنبه نماز به جاي آورد و عليعليه السلام روز سه شنبه فرداي آن روز نماز به جاي آورد. و او هفت سال قبل از مردم به طور مخفيانه نماز به جاي ميآورد».[10] .
11 - ابوذر ميگويد: از رسول خداصلي الله عليه وآله شنيدم که خطاب به عليعليه السلام ميفرمود: «انت اوّل عربي او اعجميّ صلّي مع رسول اللَّهصلي الله عليه وآله»؛ «تو اول کسي هستي که به من ايمان آورده و مرا تصديق کرد».[11] .
12 - ابوليلي غفاري ميگويد: «ستکون من بعدي فتنة، فاذا کان کذلک فالزموا علي بن ابي طالب، فانّه اوّل من آمن بي واوّل من يصافحني يوم القيمة، وهو الصديق الأکبر وهو فاروق هذه الأمة»؛ «از پيامبرصلي الله عليه وآله شنيدم که ميفرمود: زود است که بعد از من فتنهاي واقع شود، هر گاه چنين شد، ملازم علي بن ابي طالب باشيد؛ زيرا او اول کسي است که به من ايمان آورده و اول کسي است که در روز قيامت با من مصافحه خواهد کرد. و او صديق اکبر و او فاروق اين امت است».[12] .
[1] الاستيعاب، ج 2، ص 470.
[2] همان.
[3] پيشين، ج 2، ص 472.
[4] همان.
[5] شرح نهج البلاغه، ج 3، ص 260.
[6] همان.
[7] مسند احمد، ج 4، ص 368.
[8] مستدرک حاکم، ج 3، ص 136.
[9] همان، ج 3، ص 112.
[10] فرائد السمطين، ج 1، ص 243.
[11] الرياض النضرة، ج 2، ص 208.
[12] الاصابة، ج 4، ص 171.
